O metalach ziem rzadkich, wyzwaniach materiałowych w energetyce wodorowej i transformacji energetycznej na konferencji w Rzeszowie
O metalach ziem rzadkich we współczesnej geopolityce energii, wyzwaniach materiałowych w energetyce wodorowej i transformacji energetyki z perspektywy wytwarzania, transportu i odbioru energii rozmawiali uczestnicy dyskusji podczas panelu „Transformacja energetyczna i zrównoważony rozwój: nowe paradygmaty dla przyszłości energetyki” mającego miejsce podczas pierwszego dnia IX Konferencji Naukowej „Bezpieczeństwo energetyczne – filary i perspektywa rozwoju” odbywającej się 9 i 10 września w Rzeszowie.
Uczestnikami panelu byli: dr hab. Jacek Reginia-Zacharski, prof UŁ – Uniwersytet Łódzki, dr hab. Wojciech Nowak, prof. Politechniki Rzeszowskiej, oraz radca prawny dr Marcin Marszałek – WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa w Rzeszowie.
W swoim wystąpieniu prof. Jacek Reginia-Zacharski z Uniwersytetu Łódzkiego przedstawił tematykę metali ziem rzadkich we współczesnej geopolityce energii. Wskazał on na ogromną dominację Chin w zakresie wydobycia i przetwarzania metali ziem rzadkich. Podczas gdy jeszcze kilka lat temu szacowano, że Chiny kontrolują pomiędzy 60, a 80 proc. rynku metali ziem rzadkich, obecnie niektóre zestawienia mówią nawet o 94 proc. udziału w tym rynku. Wynika to z faktu, że technologie pozyskiwania metali w postaci czystej są niezwykle toksyczne, konsekwencją czego jest ogromna dewastacja środowiska naturalnego.
Dr Jacek Reginia-Zacharski Europa zwrócił uwagę, że Europa posiada na swoim obszarze zasoby metali, ale możliwości ich wydobyć i przetwarzania, są praktycznie żadne ze względu na bardzo restrykcyjne normy środowiskowe. W tej sytuacji niektóre kraje wydobywają surowiec zawierający metale ziem rzadkich i wysyłają go do przetworzenia do innych krajów, po czym odbierają czyste metale. Recykling metali ziem rzadkich jest niezwykle kosztowny.
– Wobec chińskiej dominacji na rynku metali ziem rzadkich oczy świata zwrócone są na kontynent afrykański. Przykładem jest Demokratyczna Republika Konga posiadająca spore zasoby tego surowca. Kraj ten posiada np. 30 proc. udział w światowym wydobycia kobaltu. Jednocześnie jak wiadomo, jest to obszar permanentnego konfliktu i wojny – powiedział dr Jacek Reginia-Zacharski.
Trudno nie zauważyć również, że metale ziem rzadkich są elementem walki geopolitycznej. Dr Jacek Reginia-Zacharski zwrócił uwagę, że od 2021 r. Chiny zainwestowały w sektor wydobycia i przetwarzania metali ziem na kontynencie afrykańskim od 26 do 30 mld USD.
Dr Wojciech Nowak z Politechniki Rzeszowskiej przedstawił zagadnienia wyzwań materiałowych w energetyce wodorowej. Jako jedno z takich wyzwań wskazał na potrzebę infrastruktury badawczej – miejsc i metod badań nowych materiałów. Jedną z odpowiedzi na to wyzwanie jest laboratorium wodorowe uruchomione na Politechnice Rzeszowskiej, które umożliwi badanie nowych rozwiązań materiałowych.
– Perspektywy rozwoju i kierunki, w których powinna rozwijać się inżynieria materiałowa dla materiałów stosowanych w wodorze to według mnie nowa rodzina intensywnie badanych materiałów pod nazwą stopy wysokiej entropii mieszania. Są to stopy, w których składniki stopowe dodawane są w równych lub około równych ilościach. W perspektywie zastosowania w gospodarce wodorowej jest to bardzo obiecujący materiał wyznaczający kierunek dalszych badań – powiedział dr Wojciech Nowak.
Dr Marcin Marszałek z Rzeszowskiej Szkoły Wyższej przybliżył problematykę transformacji energetyki z perspektywy wytwarzania, transportu i zużycia energii.
Poruszając temat sprawiedliwej transformacji zwrócił uwagę, że w przypadku rynku energii elektrycznej występuje powszechne oczekiwanie ograniczenia wpływu Państwa na ten rynek. – Gdy natomiast pojawiają się zawirowania, wszyscy patrzą w stronę Państwa, gdyż jest ono jedynym podmiotem, który może wymusić efektywne zachowania podmiotów rynkowych – wymusić wykonanie kontraktów i dostaw – powiedział dr Marcin Marszałek.
W kontekście transformacji energetycznej wskazał on na spore możliwości samorządów w zakresie zapewnienia samowystarczalności energetycznej. – Samorządy maj na swoich obszarach źródła ciepła i energii elektrycznej oraz część związanych z nimi kompetencji. Niektóre podejmują już działania. Kierunek, który trzeba podjąć to energetyka rozproszona – podsumował swoje wystąpienie dr Marcin Marszałek.
Podpis pod zdjęcie:
Uczestnicy panelu „Transformacja energetyczna i zrównoważony rozwój” – od lewej prof.; Justyna Misiągiewicz, prof. Jacek Reginia-Zacharski i prof. Wojciech Nowak oraz dr Marcin Marszałek
Fot. Michał Szal
(ip)